Hoge Raad over ondernemerschap of arbeidsovereenkomst

De Hoge Raad heeft recent prejudiciële vragen beantwoord over de vraag of het criteria ‘ondernemerschap’ van de werkende doorslaggevend is bij de bepaling of er al dan niet sprake is van een arbeidsovereenkomst? Het antwoord: de ondernemerscriteria wegen net zo zwaar als de andere omstandigheden bij de beoordeling of iemand als zelfstandige of werknemer werkt. 

Achtergrond
In het Deliveroo-arrest heeft de Hoge Raad een aantal gezichtspunten genoemd waarnaar gekeken kan worden om de vraag te beantwoorden of iemand de werkzaamheden als een zelfstandige verricht of als werknemer. De negen “gezichtspunten” die in dit arrest genoemd worden, worden door de Belastingdienst ook gehanteerd de vraag of er sprake is van een verkapt dienstverband (“schijnzelfstandigheid”)². Belangrijk om te weten is dat de Belastingdienst deze “gezichtspunten” in onderlinge samenhang bekijkt en dat niet één feit of omstandigheid beslissend is. Dat heet de holistische toets. Er is ook geen rangorde of ‘zwaarte’ van punten. Ook is niet de intentie van de partijen relevant, maar het gaat om de feitelijke uitvoering.

De drie vragen, én de antwoorden¹
De eerste vraag was of het ‘ondernemerschap’ van de werkende doorslaggevend kan zijn bij het bepalen of al dan niet sprake is van een arbeidsovereenkomst.

De tweede was of een bevestigend antwoord op de eerste vraag betekent dat de arbeidsrelatie van een werkende zonder ‘ondernemerschap’ een arbeidsovereenkomst is, terwijl de arbeidsrelatie van een andere werkende, met ‘ondernemerschap’, geen arbeidsovereenkomst is, hoewel zij hetzelfde werk doen voor dezelfde opdrachtgever.

De derde vraag ging om het feit of ‘ondernemerschap’ zoals genoemd in het Deliveroo-arrest zich beperkt tot aspecten die zich voordoen in de arbeidsrelatie tussen de werkende en de opdrachtgever, of dat ook aspecten buiten die specifieke arbeidsrelatie van belang zijn.

De Hoge Raad geeft op deze vragen als antwoord dat niet is uit te sluiten dat voor het antwoord op de vraag of een overeenkomst een arbeidsovereenkomst is, doorslaggevend is of de werkende zich in het economisch verkeer als ondernemer gedraagt of kan gedragen, ook als andere omstandigheden wijzen op een arbeidsovereenkomst.
Het kan zich dus voordoen dat de arbeidsrelatie ten aanzien van hetzelfde werk, verricht voor dezelfde opdrachtgever, voor een werkende met ‘ondernemerschap’ geen arbeidsovereenkomst is en voor een werkende zonder ‘ondernemerschap’ wel.
De Hoge Raad geeft aan dat ‘Ondernemerschap’ in de zin van het Deliveroo-arrest heeft betrekking op de algemene (ondernemers)situatie van de werkende en kan dus ook zien op omstandigheden die zijn gelegen buiten de specifieke verhouding tussen de werkende en zijn opdrachtgever.

Analyse
Ga na of deze uitspraak van de Hoge Raad voor u als ZZP’er van belang is.
Sterk, indien het gewenst is dat het oordeel op ondernemerschap uitkomt, de elementen die op ondernemerschap duiden aan. Zowel in algemene zin, in de overeenkomst van opdracht met de opdrachtgevers als ook in de feitelijke uitvoering van het ondernemerschap en de opdracht.

Met andere woorden: als u als ondernemer geclassificeerd wenst te worden, gedraag u dan ook als ondernemer.

Helaas is er zelfs met deze Hoge Raad uitspraak nog geen duidelijke zwart/wit lijn voor alle ZZP’ers is bestaat het risico dat de Belastingdienst bij controle van de Winstaangifte Inkomstenbelasting achteraf de inkomstenclassificatie als Winst uit Onderneming ter discussie stelt onder een argumentatie van schijnzelfstandigheid.

Behoefte aan ondersteuning of om (kort) te klankborden?
Heeft u behoefte aan ondersteuning of wilt u (kort) hierover met iemand praten, klankborden of overleggen? Wij zijn graag bereid om u hierover vrijblijvend te woord te staan. Ook kunnen wij u waar mogelijk helpen en ondersteunen bij dit onderwerp of dieper met u op dit onderwerp ingaan.